Gençler için Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığı Savunuculuğu (2004-2006)

Türkiye’de gençlere yönelik CS/ÜS sağlık hizmetlerinin geliştirilmesine ve gençlerin CS/ÜS ile ilgili bilgi gereksinimlerinin karşılanmasına katkıda bulunmayı amaçlayan projenin hedef grubu 15–24 yaş arası gençlerdir. Habitat ve Gündem 21 Gençlik Derneği ortaklığında yürütülen Gençler için Cinsel Sağlık/Üreme Sağlığı Savunuculuğu Projesi Adana, Çanakkale, Diyarbakır ve Yalova illerinde Aralık 2004 tarihinden itibaren uygulanmaya başlamıştır.  Projenin temel etkinlikleri; gençlere yönelik CS/ÜS akran eğitimi, gençten gence danışmanlık birimi, CS/ÜS için savunuculuk eğitimi ile proje kentlerinde ortak yürütülecek bir savunuculuk kampanyasının geliştirilmesi olarak tanımlanabilir.

2005 yılı içinde proje uygulamasına yönelik olarak; iller bazında akran eğitimleri tamamlanmış, proje birimlerinin donanımı için büro ve eğitim malzemeleri alınmış,  eğitim çalışmalarını destekleyecek basılı materyaller hazırlanmıştır. Proje birimlerinde grup eğitimleri ve bireysel danışmanlıklar başlamıştır. Grup eğitimleri için, altyapı desteği olarak bilgisayar ve projektörler sağlanmıştır. Proje birimlerinin donanımını takiben, Eylül – Kasım 2005 aralığında aktif çalışmalar başlatılmıştır.

2006 yılında ise, eğitim çalışmalarını izlemek ve desteklemek üzere, proje ekibi tüm proje illerine rutin ziyaretler yapmıştır. Eğitim çalışmalarını standart hale getirmek amacıyla tüm birimler tarafından kullanılan eğitim modülleri hazırlanmıştır. Eğitim modülleri ; cinsel sağlık ve eğitim, ergenlik dönemi, toplumsal cinsiyet, insanda üreme sistemi ve işleyişi, istenmeyen gebeliklerin önlenmesi ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar konularını kapsamaktadır. Katılımcı eğitim yöntemleri dikkate alınarak geliştirilen her modül 2 saat sürelidir. Ve modüllerin akışı içinde her alt başlık altında verilecek mesajlar ve bilgiler tanımlanmaktadır. Her eğitim modülü katılımcılara dağıtılacak bir bilgi notu ile desteklenmekte ve konuya özel bir sunum içermektedir. Akran eğiticileri bu modülleri, çalıştıkları hedef grubun ihtiyaçlarına ve ortamın koşullarına göre yeniden düzenleyerek kullanmışlardır.

Eğitim çalışmalarından alınan geri bildirimler ışığında, modüller yeniden düzenlenerek geliştirilmiştir. Eğitim sonrasında dağıtılan bilgi notlarına alınan geri bildirimler ışığında proje broşürleri geliştirilmiş ve basılmıştır. Hazırlanan 4 proje broşürü; proje tanıtımı, ergenlik dönemi, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve gebelikten korunma yöntemleri başlıklarını taşımaktadır. Bilgilendirici broşürler grup eğitimlerinin yanı sıra akranların düzenledikleri sosyal etkinliklerde, bireysel çalışmalarda ve üniversite kampuslarında de yıl boyunca dağıtılmıştır.

2005 yılında yapılan savunuculuk eğitiminin ardından, 25–26 Şubat 2006 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen kampanya geliştirme çalışmasına tüm illeri temsilen 20 akran eğitici katılmıştır. Bu toplantıda her proje ili kendi koşulları çerçevesinde cinsel sağlık eğitimi alanında öncelikli sorun alanlarından hareketle kendi çalışma alanını belirlemiş ve savunuculuk kampanyasını geliştirmek üzere hazırlıklarını yapmışlardır.

Nisan – Haziran 2006 döneminde proje illerinde yerel ağ toplantıları gerçekleşmiştir.  Geliştirilen savunuculuk kampanyaları çerçevesinde, cinsel sağlık eğitiminin sözcülüğünü yapmak, proje birimlerini tanıtmak ve yerel ortaklıkları geliştirmek amacıyla organize edilen toplantılar birer gün sürmüştür. 12 Nisan 2006’da Yalova, 24 Nisan 2006 Adana, 26 Mayıs 2006 Çanakkale ve 8 Haziran 2006 Diyarbakır’da yapılan toplantılara belediye başkanları/yetkilileri, İl sağlık ve eğitim müdürlüğü temsilcileri, rehberlik merkezi, gençlere sağlık hizmeti sunan birimlerin çalışanları, yerel medya, ilgili sivil toplum kuruluşları ve eğitim kurumlarından rehberler ve öğretmenler katılmıştır. Projelerin tanıtımı konusunda da önemli kazanımların olduğu bu çalışma kurumlar arası işbirliklerine de olumlu katkılar sağlamıştır.

Yerel çalışmaların yanı sıra ulusal ölçekte de proje gündeme gelmiştir. Mayıs- 2006’da toplanan Ulusal Gençlik Parlamentosu’nda ve Habitat için Gençlik grubunun çalışmalarında tanıtım ve eğitim çalışmaları yapılmıştır.

Proje birimleri tarafından yapılan çalışmalar daha önce ortak çalışmalar çerçevesinde belirlenen kapsamda aylık raporlar haline Vakfa gönderilmiş ve üç aylık dönemler haline Avrupa Komisyonuna verilen program raporlarında değerlendirilmiştir. İllerde yapılan çalışmalar yerel medya aracılığı ile paylaşılmıştır.

Proje grupları daha çok sayıda gence ulaşmak amacıyla stant açmak veya piknik organize etmek gibi farklı faaliyetler de düzenlemişlerdir. Aynı amaca hizmet eden bir diğer çalışma ise konserler olmuştur. Yalova’da bahar aylarında Belediye Konservatuarı’nın düzenlediği konserlere liseli gençler katılmıştır. Kasım ayında ise Çanakkale ve Adana illeri yerel müzik gruplarının sahne aldığı ve ağırlıklı olarak üniversite gençlerinin katılımı kendi konserlerini düzenlemiştir. Bu etkinlikler bilgilendirme ve eğlenmenin bir araya getirildiği son derece faydalı ve yaratıcı ortamlarda gerçekleşmiştir.

2006 yılında projenin sürdürülebilirliği için iller bazında da çalışılmaya başlanmış, ilk adım olarak ikinci bir akran eğitim programı ile ekibin güçlendirilmesine karar verilmiştir. Bu amaçla 11–15 Eylül 2006 tarihlerinde tüm proje illerinden gelen 18 akran eğitici adayı Diyarbakır’da düzenlenen akran eğitim programına katılmıştır. Yeni akran eğiticilerle il eğitim ekiplerinin güçlendirilmesi amaçlanmıştır.

2006 yılı sonlarında düzenlenen ikinci yerel ağ toplantıları da sürdürülebilirlik konusunu ana tema olarak ele almıştır. Atölye çalışmaları olarak organize edilen toplantılara, ilk yerel ağ toplantımıza katılan, işbirliği içinde çalıştığımız ve proje gruplarının devamı için önemli olan Kurumlar davet edilmiştir. 17 Kasım 2006’da Çanakkale, 30 Kasım 2006 Yalova ve 21 Kasım 2006 Diyarbakır’da düzenlenen toplantıların sonuçları katılımcılarla da paylaşılmıştır.

Proje Bülteni ve Web Sitesi :

Projenin bülteni “Genç Akran”, her 4 ayda bir basılmaktadır.  Her sayısı 2 bin adet basılan bülten, proje illerine ve projenin paydaşlarına gönderilmektedir. Ocak-Nisan 2006, Mayıs-Ağustos 2006 ve Eylül-Aralık 2006 olmak üzere 3 bülten yayınlanmıştır.

Projenin daha geniş bir kesime ulaşması amacıyla 2005 yılında internette aktif hale gelen projenin web sitesi www.gencakran.net hizmet vermeye devam etmektedir. Site içeriğinde proje ve birimlerin faaliyetlerinin yanı sıra, cinsel sağlık ve üreme sağlığı konularında temel bilgilerin, terimler sözlüğünün yer aldığı ve merak edilen soruların cevaplandırıldığı bölümler bulunmaktadır. Aynı çalışma kapsamında, her proje ilinde il temsilcisi ve üç çalışma grubu sözcülerinin oluşturduğu (Eğitim Grubu, Organizasyon Grubu ve İletişim-Destek Grubu) ve uygulayıcı kuruluşların da dâhil olduğu bir iletişim ağı kullanılmaya başlanmıştır.