Erasmus+ projesi “Genç Mülteciler için Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı ve Hakları – İyi Uygulamalar ve Öğrenilenler” çerçevesinde, German Federal Institute of Public Health (BIÖG), Sırbistan Novosadski Humanitarni Centar ve Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı tarafından, İsviçre Bern Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Sağlık Meslekleri Okulu’ndan Milena Wegelin’in desteğiyle hazırlanan yayın Ağustos 2025 tarihinde tamamlandı.
Yaşanan insani krizler nedeniyle Avrupa’daki mülteci sayısı önemli ölçüde artmıştır. Türkiye ise 2014 yılından bu yana dünyadaki en büyük geçici ve uluslararası koruma altındaki nüfusa ev sahipliği yapmaktadır. Türkiye, aynı zamanda mültecilere ev sahipliği de yapan bir geçiş ülkesidir. Çoğu şu anda ergen veya genç yetişkin olan çok sayıda çocuk yaşta mülteci Avrupa’ya ailesi olmadan gelmiştir ve bu nedenle cinsellik, cinsel sağlık ve ilgili konularda bilgi edinecekleri temel sosyal çevreden yoksundur. Cinsel sağlık ve Üreme Sağlığı (CSÜS) ve Kapsamlı Cinsellik Eğitimi (KCE) söz konusu olduğunda, mülteci geçmişi olan gençlerin ihtiyaçlarına yönelik farkındalık genellikle yetersiz kalmakta ve paydaşlar arasında yeterli diyalog kurulamamaktadır. Bu durum, bu genç nüfusun ihtiyacına yönelik kavram ve materyallerin sunulmasında da eksikliğe yol açabilmektedir. Buna ek olarak, farklı kültürel geçmişler cinsel konuların damgalanmasına, gizli tutulmasına veya mitlerle örtülmesine yol açabilmektedir. Bu nedenle, sağlık okuryazarlığını teşvik etmek ve cinsel ve üreme sağlığını korumak için kanıta dayalı bilgilerin kolay ve erişilebilir yollarla edinilebilmesi önemlidir. Proje kapsamında karşılaşılan önemli noktalardan birisi de genç mültecilere yönelik CSÜS bağlamında yapılan çalışmalar olmasına rağmen, kurumlar arasında yeterli düzeyde iş birliği, bilgi alışverişi ve ağ oluşumunun hâlâ sağlanamamış olmasıdır.
Bu yayın Erasmus+ Genç Mülteciler için CSÜS, İyi Uygulamalar ve Öğrenilenler projesinin çıktılarını özetlemekte ve genç mültecilerin cinsel sağlık ve üreme sağlığının iyileştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Yayında adı geçen uygulama örnekleri dışında da çok sayıda çalışmanın var olduğunu bilerek, bu yayının kurumlararası bilgi alışverişine de katkı sunabilecek bir araç olabileceğini düşünmekteyiz.
Yayında neler var?
- Temel kavramlar,
- Literatür taraması ve uygulamaya dönük çıkarımlar,
- Araştırma boşlukları,
- Global araç setleri,
- Ülkelerden uygulama örnekleri.
Uygulama örnekleri birkaç başlıkta bir araya getirilmeye çalışıldı;
- Atölye çalışmaları
- Danışmanlık yaklaşımları
- Çevrimiçi metodolojiler
- Akran temelli metodolojiler
- Birleştirilmiş metodolojiler
Uygulama örnekleri dahilinde, kullanılan materyal ve yöntemlere dair detaylı bilgilerin yanı sıra erişilebilecek kaynak bağlantılara da yer verildi.
Yöntemlerini bizimle paylaştıkları ve bu yayında kullanılmasına izin verdikleri için tüm kurumlara teşekkür ederiz.
Türkçe, İngilizce, Almanca ve Sırpça olarak hazırlanan yayının Türkçe ve İngilizce versiyonlarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz. Diğer dillere de proje ortaklarının web sitelerinden ulaşılabilecektir.
Avrupa Birliği tarafından ortak finanse edilmiştir. Bununla birlikte, ifade edilen görüş ve düşünceler yalnızca yazar(lar)a aittir ve Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir. Avrupa Birliği veya hibeyi veren makam bu görüşlerden sorumlu tutulamaz.
