Sağlıkta Sosyal Pazarlama Modelinin Uygulanması (1995-1999)

Aile Planlaması Malzemeleri Sosyal Pazarlama Çalışması

TAP Vakfı, orta düzeydeki sosyo-ekonomik gruba ait kadınlara, düşük dozlu, ağızdan alınan gebeliği önleyici ilaçların tanıtılması ve yeni bir kondom markası oluşturarak, ulaşılabilir bir fiyatla kondom kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla bir kampanya gerçekleştirmiştir. Ana hedefler; kaliteli, düşük maliyetli kontraseptiflerin Türkiye’de kullanımını ve dağıtımını sağlamak ve özel sektörün katılımını azamiye çıkarmaktı.

Öncelikle, yeni bir kondom markası OKEY (O.K.) geliştirilmiş ve alanında lider Eczacıbaşı firması tarafından 13,000 perakende satış merkezine dağıtılmıştır. Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) ise bu kampanyayla kondom kullanımınıda ilk kez bir markanın reklamını yapmıştır.  İlk yıl satış hedeflerinin %125’ine İkinci yılda ise planlanan satışların %115’ine ulaşılmıştır. 1992 yılında ülke genelinde O.K. markası, %69’u düşük gelirli olan, en yüksek kullanıcı yüzdesine (%41) sahip olmuştur.

İkinci olarak, TAP Vakfı, orta düzeydeki sosyo-ekonomik gruba ait kadınlara, düşük dozlu, ağızdan alınan gebeliği önleyici ilaçların tanıtılması amacıyla bir kampanya gerçekleştirmiştir. Ayrıca Vakfımız, Schering, Wyeth ve Organon gibi büyük ilaç şirketlerinin, düşük dozlu oral kontraseptifler için kutularına basmayı kabul ettikleri bir de logo geliştirmiştir. Bunlara ek olarak, her üretici, düşük dozlu oral kontraseptifler için yürütülen promosyonlarını ve pazarlama faaliyetlerini de önemli miktarda arttırmışlardır. TAP Vakfı ayrıca, bu oral kontraseptif kutuları için kullanıcı prospektüsleri de hazırlamıştır.

Proje, Eylül 1989’da Social Marketing for Change (SOMARC) teknik yardımları ve USAID maddi desteğiyle başlatılmıştır.

Yapılan pazarlama anketlerine bakıldığında kırsal ve yarı kırsal kesimlerde kontraseptif hap kullanımının1990-1994 yılları arasında %8’den %12’ye yükseldiği ve düşük dozlu markalara geçiş olduğu görülmüştür. Bu sonuç, SP kullanıcılarının %61’inin orta ve düşük gelirli sosyo-ekonomik gruplara ait olduğunun belirlenmesiyle, hedeflenen tüketicilere etkili bir şekilde ulaşıldığını da göstermiştir. Düşük dozlu oral kontraseptiflerin tanıtım ve promosyon faliyetleri 1994 yılına kadar sürmüştür. Projenin kondom kullanımını destekleyen bölümü, O.K. kondomlarının hala devam eden satışlarıyla sürdürülmektedir.

Aile Planlaması Sağlık Hizmetleri

KAPS, Kadın Sağlığı ve Aile Planlaması hizmetlerini kaliteli ve ödenebilir fiyatlarla verecek, özel sektör sağlık birimlerinden oluşan bir hizmet sistemidir. KAPS, özel hastaneler, poliklinikler, muayenehaneler ve eczanelerden oluşturuldu.

KAPS faaliyetleri, Ekim 1995 tarihinde başladı. Hedef kitlenin KAPS ve aile planlaması hakkında bilgilendirilmesi amacıyla KAPS broşürü, KAPS telefon hattı föyü, KAPS birimleri adres föyü ve aile planlaması yöntemleri ile meme muayenesi ve pap smear tetkiki hakkında basılı malzeme hazırlandı. KAPS bünyesinde aile planlaması danışmanlık hizmeti ücretsiz olarak verildi. Ayrıca üreme sağlığı konusunda Meme ve Serviks  kanseri erken tanı amaçlı muayene ve tetkikler özendirildi.

Halkla ilişkiler, iletişim ve telefonla danışma hattı bölümü, Vakfımız tarafından yürütülen Kadın Sağlığı ve Aile Planlaması Hizmet Sistemi,  the Futures Group işbirliği ve USAID mali desteği ile sürdürüldü. Projeye katkısı olan diğer kuruluşlar, İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı, MS Eğitim ve Danışmanlık ve Gönüllü Güvenli Kontrasepsiyon Derneği (AVSC)  di. KAPS çalışmaları, Sağlık Bakanlığı AÇS/AP Genel Müdürlüğü, Türk Tabipler Birliği ve Türk Eczacılar Birliği tarafından desteklendi.

1995 yılından başlayarak uygulanmaya geçirilen bu sistemde 1997 yılına gelindiğinde kapsama alınan birim sayısı 140’a ulaştı.

1997 yılının ikinci yarısında da KAPS birimlerinde hizmet kalitesini yükseltmeye yönelik çalışmalar devam etti.  The Futures Group ve Gönüllü Güvenli Kontrasepsiyon Derneği (AVSC) işbirliği ile başlatılan  sağlık birimlerine başvuran hastalara yönelik tanıtım faaliyetleri,tanıtım çabalarını sağlık kuruluşu içinde  yoğunlaştırarak, başvuranların daha fazla hizmetten yararlanması  sağladı.

Danışmanlık hizmetinden daha fazla kullanıcının yararlanmasını sağlamak üzere, sağlık birimlerini ziyaret edenler, danışmanlara yönlendirildi. Danışmanlık hizmetini vurgulayan duvar ilanları da hizmet birimlerine asıldı.

KAPS kürtaj sonrası aile planlaması hizmetleri, sağlık birimlerine gelen hasta ve kullanıcılara yönelik tanıtım faaliyetlerinin bir parçası olarak geliştirildi. Bu çalışma, kürtaj olanlara aile planlaması danışmanlığı verilmesini ve bir aile planlaması yöntemi kullanma konusunda henüz hastanedeyken karar vermelerini hedeflemekteydir. Bu amaçla, hemşireler için danışmanlık kılavuzları, hizmet kullanıcıları içinse kürtaj sonrası aile planlaması broşürleri geliştirildi. KAPS Danışmanlık Atlası hizmet verenlerin kullanımına sunuldu.

Enjekte edilen Kontraseptifleri Yaygınlaştırma Projesi

Kullanılan kontraseptiflerin çeşidini arttırarak kullanıcılara daha fazla seçenek sunabilmek amacıyla yeni kontraseptifleri tanıtmak üzere nir kampanya gerçekleştirildi.

İki yeni enjektabl kontraseptif olan Eczacıbaşı’nın ürünü üç ay koruma sağlayan Depo-provera ile Schering in ürünü bir ay koruma sağlayan Mesygina 24 Şubat 1998’de başlatılan bir iletişim kampanyası ile halka tanıtıldı. Bu ürünler halen eczanelerde satılmaktadır.

The Futures Group, Eczacıbaşı İlaç ve Schering ilaç şirketlerinin işbirliği ile yürütülen bu çalışma, Vakfın sosyal pazarlama konusunda yürüttüğü üçüncü projesidir. Vakıf, daha önce düşük dozlu haplar ve O.K. kondomları için sosyal pazarlama projeleri gerçekleştirmişti.

Çalışma, Vakfın da bir bölümünü yürüttüğü Kadın Sağlığı Hizmet Sistemine  (KAPS) entegre edilmiştir. Bu çerçevede oluşturulan KAPS Danışma Hattı ile ( 0212 257 06 46 ) arayanlara gerekli bilgiler danışman aracılığıyla verilmiştir. Kampanya,  TV için hazırlanan spotların yayınlanması ile desteklenmiştir..